Jeśli opiekujesz się niepełnosprawnym członkiem rodziny, to w określonych okolicznościach przysługuje Ci świadczenie pielęgnacyjne. Jakie warunki trzeba spełnić, aby je otrzymać oraz ile będzie ono wynosić w 2021 roku? Wyjaśniamy!
Świadczenie pielęgnacyjne – komu i kiedy się należy?
Świadczenie pielęgnacyjne to specjalna forma rządowej pomocy, która ma na celu wyrównywanie szans społecznych oraz ułatwianie zajmowania się osobami niepełnosprawnymi. Występuje w formie zapomogi pieniężnej mającej pokryć, chociaż część wydatków związanych z kosztami opieki. Mogą się o nią ubiegać:
- Matka lub ojciec niepełnosprawnego dziecka.
- Opiekun faktyczny.
- Osoba, która na mocy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku jest rodziną zastępczą spokrewnioną.
- Inne osoby, na których zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym ciąży obowiązek alimentacyjny.
Potwierdza to artykuł 16a Ustawy o Świadczeniach Rodzinnych:
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 2086 i 2089) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli:
1) nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, lub
2) rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej, lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Dodatkowo należy spełnić warunek dotyczący łącznego dochodu rodzinnego:
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty kryterium dochodowego wynoszącego 764 zł netto (na podstawie dochodów z roku poprzedzającego okres zasiłkowy z uwzględnieniem utraty i uzyskania dochodu).
Do łącznego dochodu wlicza się zarówno zarobki rodziców, małżonków rodziców oraz opiekunów faktycznych niepełnosprawnego, jak i potomstwa pozostającego na utrzymaniu rodziny do ukończenia 25 roku życia. W przypadku, w którym osoba wymagająca opieki jest pełnoletnia, do dochodu rodzinnego zalicza się też zarobki jej małżonka lub partnera/partnerki, z którą wychowuje wspólne dziecko oraz potomstwa na utrzymaniu do ukończenia przez nie 25 roku życia.
Kto nie otrzyma świadczenia pielęgnacyjnego?
„Niestety, ustawa wyróżnia także szereg sytuacji, które uniemożliwią otrzymanie świadczenia pielęgnacyjnego. Głównym obostrzeniem jest czas wystąpienia niepełnosprawności. Musi ono zostać orzeczone przed ukończeniem 18 roku życia. Okres ten może zostać przedłużony do 25 roku życia, jeśli dziecko dalej się uczy. Pomoc nie zostanie też przyznana, jeśli osoba, która sprawuję opiekę, posiada prawo do pobierania emerytury, renty rodzinnej lub innych świadczeń emerytalno-rentowych, w tym zasiłków przedemerytalnych i rodzicielskich świadczeń uzupełniających” – wyjaśniają specjaliści z Aasa, technologicznej firmy finansowej, która specjalizuje się w udzielaniu pożyczek ratalnych.
Nie można też posiadać ustalonego prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna ani posiadać orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Świadczenie pielęgnacyjne nie zostanie też przyznane, jeśli osoba wymagająca opieki przebywa w niespokrewnionej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub w placówce zapewniającej całodobową opiekę (w tym w ośrodku szkolno-wychowawczym) przez ponad 5 dni w ciągu tygodnia.
Na osobę wymagającą opieki nie może zostać ustalone prawo do zasiłku rodzinnego, świadczenia pielęgnacyjnego oraz zasiłku dla opiekuna. Dodatkowo żadna inna osoba nie może posiadać ustalonego prawa do wcześniejszej emerytury na osobę wymagającą opieki oraz być uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką zgodnie z przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub umów dwustronnych.
Świadczenie pielęgnacyjne – jak się o nie ubiegać?
Otrzymanie zasiłku wymaga dość skomplikowanej procedury – w tym celu najlepiej będzie skorzystać z pomocy pracowników z lokalnego oddziału MOPS. Dokumenty, które w tym celu się przydadzą to:
- wniosek o ustanowienie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego;
- dokument potwierdzający tożsamość opiekuna oraz osoby wymagającej opieki wraz z aktem jej urodzenia;
- orzeczenie o niepełnosprawności wraz z jej stopniem;
- jeśli osoba wymagająca opieki doznała niepełnosprawności pomiędzy 18 a 25 rokiem życia, to należy dołączyć dokument potwierdzający dalszą edukację;
- jeśli osoba niepełnosprawna znajduje się pod opieką rodziny zastępczej lub innych opiekunów, to do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający sprawowanie władzy rodzicielskiej.
Gdyby do przyznania świadczenia wymagane były inne dokumenty, to poinformuje nas o tym pracownik MOPS i pomoże w ich skompletowaniu. Zdecydowanie warto dopełnić wszelkich formalności, gdyż świadczenie pielęgnacyjne w 2020 wynosi 1830 złotych miesięcznie, co znacząco ułatwia opiekę nad niepełnosprawną osobą.
Zasiłek opiekuńczy na osobę starszą
Jeśli w naszej rodzinie znajduje się osoba, która wymaga stałej opieki, przez co zostaniemy zmuszeni do zaprzestania pracy zarobkowej, to możemy ubiegać się o pomoc finansową. Musi to jednak zostać potwierdzone odpowiednim dokumentem wydanym przez lekarza wraz z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. Zasiłek opiekuńczy na osobę starszą, jaki możemy otrzymać, wynosi 620 złotych miesięcznie. Podobnie jak w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego łączny dochód rodziny nie może przekroczyć 764 złote netto w przeliczeniu na jedną osobę.
Świadczenie pielęgnacyjne na osobę dorosłą
Pobieranie pomocy finansowej na osobę dorosłą możliwe jest, jeśli stopień niepełnosprawności został stwierdzony przed skończeniem przez nią 18 roku życia (lub przed 25 rokiem życia w przypadku, gdy dalej się uczy). Jeśli niepełnosprawność została osiągnięta w późniejszym etapie życia, to można ubiegać się o tak zwany zasiłek opiekuńczy. Jest on, niestety, wypłacany w dużo niższej wysokości i wynosi tylko 620 złotych miesięcznie.
Jak na przestrzeni ostatnich lat zmieniała się wysokość świadczenia pielęgnacyjnego?
Świadczenie pielęgnacyjne było regularnie waloryzowane w odpowiedzi na wzrost płacy minimalnej oraz zmiany wartości pieniądza. Na przestrzeni ostatnich 5 lat jego wysokość wzrosła o 630 złotych.
W ciągu ostatnich dwóch lat nastąpił największy wzrost zapomogi. Zasiłek pielęgnacyjny w 2018 wynosił tylko 1477 złotych, a obecnie kwota ta osiągnęła poziom 1830 złotych. Największy wzrost wystąpił rok temu. Świadczenie pielęgnacyjne w 2019 roku było o 247 złotych niższe niż w 2020 r.
Świadczenie pielęgnacyjne w 2021 roku
Ten rodzaj pomocy rządowej jest zależny od płacy minimalnej, dlatego też w przyszłym roku można spodziewać się kolejnych podwyżek. Jeśli zostanie przyjęta propozycja Rady Ministrów dotycząca minimalnej krajowej w wysokości 2800 złotych, to świadczenie pielęgnacyjne w 2021 powinno wynieść około 1971 złotych. Niestety, najprawdopodobniej nie wzrośnie kwota zasiłku opiekuńczego, który nadal pozostanie na poziomie 620 złotych.
