Większość metali wykorzystywanych w zastosowaniach praktycznych ma postać stopów składających się z różnych ilości kilku lub nawet kilkunastu pierwiastków, a nierzadko także niewielkiej ilości zanieczyszczeń, a więc domieszek kolejnych substancji. Ponieważ właściwości metalu są uzależnione w dużej mierze od tego, z jakich dodatków stopowych się składa, określenia składu chemicznego ma bardzo duże znaczenie m.in. dla ustalenia jego wytrzymałości.
Co dają badania składu chemicznego metali i dlaczego są potrzebne?
Sprawdzenie, z jakich pierwiastków składa się dany stop, jest potrzebne w wielu przypadkach. Najczęściej będzie przydatne do skontrolowania, czy konkretny element został wytworzony z materiału, który był określony w specyfikacji projektowej. Pozwala to na ustalenie, czy wykonawca wywiązał się ze swoich zobowiązań i użył właściwych materiałów. Analizę prowadzi się także wówczas, gdy weryfikowana jest zgodność wyrobu z konkretnymi normami oraz nierzadko jeszcze na etapie przygotowania produkcji dla potwierdzenia, że dostarczony stop odpowiada przekazanemu zapotrzebowaniu. Badaniom składu mogą więc zostać poddane zarówno przygotowane przez producenta blachy gatunkowe, pręty czy kęsy, jak i gotowe konstrukcje. Ma to duże znaczenie praktyczne, ponieważ pozwala na stwierdzenie czy wyrób będzie miał określoną charakterystykę w zakresie wytrzymałości mechanicznej, termiczne lub chemicznej. Będzie to szczególne ważne w przypadku konstrukcji oraz części przenoszących duże obciążenia, wystawionych na działanie niekorzystnych warunków zewnętrznych np. ciśnienia, oddziaływania chemikaliów lub wilgoci, wibracji czy tarcia.
Jakimi metodami ustala się skład chemiczny metalu?
Określenie składu chemicznego metalu przeprowadza się dzięki wykonywaniu badań PMI (Positive Metal Indentification). Pozwala to na zidentyfikowanie poszczególnych pierwiastków stopowych, co z kolei daje możliwość ustalenia rodzaju użytego stopu. Metodami wykorzystywanymi najczęściej jest skorzystanie z optycznej spektroskopii emisyjnej (OES) np. prowadzonej metodą iskrową albo dzięki promieniowaniu rentgenowskiemu np. metodą fluorescencji rentgenowskiej (XRF). Umożliwiają one na sprawdzenie, jaki zakres widma jest pochłaniany, a następnie uwalniany przez metal. Ponieważ atomy różnią się od siebie pod tym względem, umożliwia podanie składu stopu. Badania składu chemicznego wykonuje firma MTM Stal, która specjalizuje się w hurtowej sprzedaży wyrobów hutniczych, w tym stali jakościowych. Poza badaniami nieniszczącymi wykonuje też obróbkę metalu.
